Hằng năm có hàng chục cơn bão, áp thấp ảnh hưởng trực tiếp tới nước ta gây ra thiệt hại nặng nề về vật chất lẫn con người. Điển hình trong năm nay 2022 là cơn bão số 4 – Siêu bão Noru
Bão là gì?
Bão và áp thấp nhiệt đới là một vùng gió xoáy thổi mạnh vào tâm bão theo ngược chiều kim đồng hồ ở Bắc bán cầu và thuận chiều chiều kim đồng hồ ở nam bán cầu. Bão có bán kính vài trăm KM. Áp suất khí quyển tại tâm bão thường dưới 1000mb đây là nguyên nhân gây gió mạnh trong bão.
Nếu đi từ ngoài vào trong tâm bão thì ở bên ngoài sẽ là các dải mây gây mưa. Chúng cách xa tâm bão hàng trăm km, chúng chuyển động theo chiều kim đồng hồ và thường có độ rộng từ vài km tới vài chục km kèm theo gió mạnh và mưa to. Xen kẽ chúng là các vùng gió không mạnh và mưa không nhiều tạo thành từng đợt mưa. Đây là đặc trưng của bão.
Kế tiếp là một lớp mây rất dày tạo thành hình vành khăn gọi là thành mắt bão. Gió ở đây là mạnh nhất,, mưa nhiều nhất và có sức tàn phá mạnh nhất. Trong cùng là mắt bão có đường kính trung bình 30-65km. Chỉ có những cơn bão mạnh mới hình thành mắt bão rõ nét.
Phải mất từ nhiều ngày cho tới nhiều giờ để từ một vùng nhiễu động hình thành một cơn bão. Bão cũng có nhiều kích thước khác nhau. Một số cơn bão nhỏ chỉ gây nhiễu động ở phạm vi hẹp, trong khi có nhiều cơn bão có hoàn lưu trải rộng hàng nghìn km.
Ở Việt Nam mùa mưa bão thường bắt đầu từ tháng 6- tháng 12, bão hoạt động mạnh nhất vào tháng 8,9,10 và được chia thành 4 cấp độ
- Bão thường có cường độ cấp 8-9
- Bão mạnh cấp 10-11
- Bão rất mạnh cấp 12-15
- Siêu bão trên cấp 16
Nguyên nhân Noru trở thành cơn bão mạnh nhất trong 20 năm qua
Noru là 1 trong những cơn bão có cấp độ gió tăng nhanh nhất trong nền khí tượng hiện đại. Sức gió của bão Noru chạm mốc cấp 5, cấp mạnh nhất trong thang bão Saffir-Simpson.
Theo trung tâm cảnh báo liên hợp của Mỹ, Sức gió ngoài khơi của siêu bão này tăng từ 80 km/h ( cấp 9) – ngày 24/9 lên 249 km/h – giật 270km/h ( cấp 19). Với mức tăng 169 km/h trong vòng 24 giờ của Noru xếp thứ 5 trong bảng kỷ lục toàn cầu. Xếp trên Noru là bão Patricia vào năm 2015 (193 km/h), Hagibis năm 2019 (193 km/h), Ambali năm 2017 (193 km/h) và Ernie năm 2017 (185 km/h).
Trên hình ảnh vệ tinh, mắt bão Noru rất rõ và sắc nét, hoàn lưu hẹp với mây bão xoắn mạnh. Đây là cấu trúc điển hình của những cơn siêu bão.
Trong quá khứ có rất ít cơn bão mạnh lên nhanh như Noru. Noru là cơn bão cấp 5 thứ hai được ghi nhận trong năm 2022. Theo xếp hạng của JTWC, năm 2022 đang có ít bão cấp 5 hơn so với trung bình từ năm 1990 đến 2021 (5,3 cơn bão cấp 5 mỗi năm).
Nguyên nhân do biến đổi khí hậu mà do con người gây ra khiến các cơn bão mạnh hơn và mạnh lên nhanh chóng.
Biến đổi khí hậu do con người gây ra không chỉ khiến những cơn bão trở nên mạnh hơn, mà còn khiến những cơn bão mạnh nhanh chóng như Noru trở nên phổ biến hơn. Nhiều cơn bão phát triển từ bão nhiệt đới lên cấp 3 trong vòng chưa đầy 24 giờ.
Hơn 90% lượng nhiệt dư thừa trên trái đất do con người gây ra được các đại dương hấp thụ. Điều này khiến các cơn bão có thể mạnh lên nhanh chóng bởi vì: Nước ở các đại dương càng nóng thì bão sẽ càng nhận được nhiều năng lượng, Nhiệt độ nước biển cao hơn cho phép các cơn bão có sức gió tối đa lớn hơn theo New York Times.
Xem tình hình các địa phương ứng phó với bão số 4 Tại đây!
Mỹ Duyên
