Lương tâm giá bao nhiêu tiền một cân?

“Lương tâm là tiếng nói của linh hồn và dục vọng là tiếng nói của cơ thể”

Nhìn các thầy cô tỉnh Hòa Bình “vui vẻ” sau phiên tòa, tôi xin phép quý vị cho tôi được bàn một chút về “tòa án lương tâm”.

Do cái “trí” của con người bị giới hạn hay do cái “tâm” của con người bất thiện hoặc do cả hai, mà con người có thể gây ra hậu quả khôn lường, mà chính con người không tưởng tượng ra.

– Bệnh nhân đang giờ thập tử nhất sinh, mà phải uống những viên thuốc giả;

– Bị cáo bị oan do các phán quyết sai lầm của tòa án;

– Giảng viên không cập nhật và làm mới những gì mà nhà tuyển dụng cần hay thị trường cần, mà cứ đào tạo năm này qua năm khác, để đưa ra thị trường những “sản phẩm giáo dục” lỗi thời và lạc hậu; Và dĩ nhiên, còn trong trăm ngàn thứ tương tự, nằm trong các ngành nghề khác nữa.

Vấn đề đặt ra bạn định giá bao nhiêu cho một cân lương tâm?

Lương tâm thuộc về trạng thái tinh thần, cho nên bạn không thể cân ký được rồi. Chúng ta cũng hay nghe nhân gian nói “bán rẻ lương tâm”. Nhân gian không sai khi nói câu đó, bởi lẽ không gì được so sánh bằng lương tâm. Bạn nghe câu chuyện “lần đầu tiên tôi ăn cắp” của nhà văn Lý Lan, về người mẹ nghèo giằng xé và cào cấu lương tâm, khi được sinh ra trong một gia đình gia giáo, khi phải ăn cắp một miếng thịt heo cho đứa con gái xanh mét và ốm yếu, mà hàng tháng trời không chút chất đạm. Tình mẫu tử thiêng liêng đã làm cho người mẹ không vượt qua được. Bà mẹ đã ăn năn, hối hận và đau đớn một đời, mà lương tâm cũng không tha thứ cho bà. Và bên dưới là câu chuyện về vô lương tâm, do kẹt trong cái “trí” và cũng có thể là cái “tâm”.

Câu chuyện

Hà Tam là lái xe chở hàng hóa. Hôm nay, xe đang bon bon chạy trên đường dốc bỗng nhiên “khực” một cái rồi dừng lại. Hỏng rồi! Hà Tam xuống xe đến bên vệ đường vác hai hòn đá to chặn bánh sau lại rồi chui vào gầm sửa xe. Khoảng hơn hai tiếng đồng hồ thì xong. Hà Tam lên xe nổ máy chuẩn bị đi tiếp.

Đúng lúc đó có một ông lão chăn bò bên cạnh đường chạy đến đập đập tay vào cửa xe, nói rất to: “Này anh lái xe, anh đánh rơi đồ kìa!”. Ông lão vừa nói vừa chỉ chỉ về phía sau xe. Hà Tam đoán ông lão nhắc đến hai hòn đá chặn bánh sau xe mà mình vác ra lúc nãy. Hà Tam toét miệng cười, nói do vội đi nên quên mất. Nói vậy xong, anh ta vẫn cố ý nhấn ga cho xe chạy.

Ông lão vừa đuổi theo vừa quát to: “Anh làm người như thế à? Làm người phải có lương tâm chứ? Anh bỏ hai hòn đá to ở trên đường để cho người ta…”.

Những lời trách cứ của ông lão chăn bò bị bỏ lại cùng đám bụi phía sau xe. Hà Tam cười thầm trong bụng: “Lương tâm giá bao nhiêu tiền một cân?”.

Chạy hơn trăm cây số vào thành phố, đến trạm kiểm tra của cảnh sát, Hà Tam hết sờ túi này lại nắn túi nọ, tìm mãi không thấy giấy phép lái xe đâu. Hà Tam thừ người ra: Giấy phép lái xe rõ ràng là để trong chiếc ví da lúc nào cũng mang trong người, vậy sao lại tìm không thấy? Cẩn thận nhớ lại, Hà Tam mới chắc là chiếc ví da đã bị rơi khi mình chui vào gầm xe sửa chữa. Đành phải để xe lại trạm cảnh sát, Hà Tam vội vã vẫy taxi quay lại chỗ sửa xe. Khi quay lại chỗ sửa xe ban sáng, Hà Tam tìm khắp nơi không thấy cái ví cũng không thấy ông lão chăn bò đâu. Hai hòn đá chặn bánh xe đã được ai đó khuân vào để bên vệ đường. Trên hòn đá thấy dán mảnh giấy có mấy chữ xiêu xiêu vẹo vẹo: “Muốn lấy lại giấy tờ thì phải vác 2 hòn đá này lên trên đồi”.

Ôi mẹ ơi! Hai hòn đá vừa to vừa nặng, ngọn đồi trước mặt lại vừa cao vừa dốc, vác hòn đá này liệu có bò lên được trên đó không? Hà Tam kêu to lên: “Đừng bắt ép người ta như thế! Cần bao nhiêu tiền cứ ra giá đi!”.

Khi Hà Tam vác 2 hòn đá đến chân đồi, thì thấy một cái mũ có kẹp một tờ giấy viết mấy chữ: “Đừng nói đến tiền, xin mời lên đồi”. Hà Tam tiếp tục đi, được một đoạn lại thấy cái mũ cũng có tờ giấy yêu cầu Hà Tam cứ vác đá lên đồi, các chuyện khác miễn bàn. Không còn cách nào khác, Hà Tam đành phải bê 2 hòn đá vất vả từng bước bò lên.

Lên được đỉnh đồi thật không dễ gì. Vậy mà trên đó không thấy có người cũng không thấy giấy tờ lái xe, chỉ thấy có tờ giấy dán trên một thân cây yêu cầu Hà Tam vác hòn đá theo hướng chỉ dẫn đi xuống phía dưới.

Xuống được dưới chân đồi vẫn không thấy giấy tờ, ngoài một tờ giấy yêu cầu Hà Tam vác hòn đá đi ngược trở lên. Cứ như thế theo hướng chỉ dẫn trên các tờ giấy, Hà Tam vác hòn đá đi qua mấy quả đồi nhỏ, mệt tưởng chết, cuối cùng mới thấy cái ví da của mình đặt trên một nấm mồ đất trơ trọi.

Giấy tờ đủ cả, tiền bạc không thiếu một xu. Dưới cái ví tiền còn có một tờ giấy viết: “Cái ví này là do tôi nhặt được, bây giờ thì nó đã trở về với chủ của nó. Anh có biết vì sao tôi lại bắt anh vác hòn đá đi một quãng đường xa đến trước nấm mồ này không? Đây là mộ của con trai tôi. Vào một đêm của hai năm trước, nó đi xe máy về nhà, vấp phải hòn đá của một kẻ nào đó không có lương tâm bỏ ở trên đường, bị ngã xuống đường và bị xe tải, từ sau tới, cán và chết. Chỉ vì hòn đá của người không có lương tâm.

Tôi đưa anh đến tận mồ của con trai tôi là mong anh hiểu rõ một đạo lý:

“Lương tâm là vô giá, làm người có thể để mất cái gì thì mất nhưng nhất thiết không được để mất lương tâm”.

Qua bài này, mình chúc các bạn có một cuộc sống lý tưởng: người bạn tốt, cuốn sách hay và lương tâm ngáy ngủ.